4.38 Mariakerk
drie tekeningen, waarvan één in reeks 7 (c) en één in reeks 9 (b)
Dit zijn gezichten vanaf de Utrechtse stadswal op de Mariakerk.1 Een tekening met staand formaat (a) – hier gepresenteerd als toegeschreven aan Herman Saftleven – toont het kerkgebouw vanuit het westen. Op de voorgrond is een gedeelte van de naar de stad aflopende helling van de wal te zien. Vanwege de afgebrokkelde stenen maakt het kerkgebouw een verweerde indruk. Het westportaal is voorzien van een gotisch roosvenster. De vierarmige vieringtoren wordt bekroond door een achthoekige lantaarn. Rechts is de romaanse, tufstenen, zuidwestelijke toren in beeld. De noordwestelijke toren was in 1576, tijdens het beleg van kasteel Vredenburg door de Spaanse bezetters, kapot geschoten.
Op een tekening met liggend formaat (b) zien we de Mariakerk vanaf een noordelijker standpunt. Rechts van een vierkant waakhuis aan de stadszijde van de wal verschijnt de ‘toren met de boom’ in beeld. Voor een grote, staande tekening in Besançon (c) positioneerde Saftleven zich bovenop het zuidwestelijke bastion van kasteel Vredenburg.2 Rechts van de Mariakerk zijn de kerk van het Duitse Huis, het genoemde waakhuis en de ‘toren met de boom’ te herkennen.
a
toegeschreven aan Herman Saftleven
De Mariakerk vanaf de westelijke stadswal van Utrecht gezien, derde kwart 17de eeuw
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. 37278
b
Herman Saftleven
Gezicht vanaf de Utrechtse stadswal naar de Mariakerk, tussen 1655 en 1665
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. 37311
c
Herman Saftleven
Gezicht op de Mariakerk vanaf het zuidwestelijke bastion van kasteel Vredenburg te Utrecht, ca. 1655
Besançon, Musée des Beaux-Arts et d'Archéologie de Besançon, inv./cat.nr. D-311
Notes
1 Voor de Mariakerk, zie: Van Ginkel 1998.
2 Een vergelijkbaar stadsgezicht in het British Museum met een liggend formaat (RKDimages, nr. 302463) staat op naam van Anthonie Beerstraaten, maar wordt hier toegeschreven aan Anthonie Waterloo. Een kopie van Abraham Rademaker (RKDimages, nr. 298911) naar deze tekening behoort tot de collectie van Het Utrechts Archief. Op de voorgrond voegde hij drie personen en een hond aan de voorstelling toe.