4.36 Westpunt van het Mariabolwerk
vijf tekeningen, waarvan twee in reeks 10 (a en c) en drie in reeks 11 (b, d en e)
Saftleven heeft de westpunt van het Mariabolwerk opvallend vaak in beeld gebracht. De drie bomen aan de voet van de steile helling van het aardwerk vormen een terugkerend motief. De houten, iets over de Stadsbuitengracht uitgebouwde, schuur op de tekening in Utrecht (a) en op de kleine variant hiervan in Berlijn (b) is in haar geheel te zien op twee gezichten van het Mariabolwerk, die in de vorige paragraaf zijn behandeld.1 Van een blad dat zich in 1962 bij kunsthandel C.G. Boerner bevond (c), bestaat eveneens een kleine variant (d).
Een van Saftlevens gezichten van de hoek van het bolwerk is alleen bekend door een kopie (I), die Andries Schoemaker hiernaar maakte. Het onderschrift ‘Agter St. Marriije‘ verwijst naar de ligging van het aarden verdedigingswerk ten opzichte van de Mariakerk. Waarschijnlijk heeft Schoemaker dit overgenomen van het opschrift op de achterzijde van de originele tekening. Een kleine variant (e) van dit onbekende blad behoort tot de collectie van Teylers Museum.
a
Herman Saftleven
De westpunt van het Mariabolwerk te Utrecht, tussen 1660 en 1665
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. 36491
b
Herman Saftleven
De westpunt van het Mariabolwerk te Utrecht, tussen 1660 en 1665
Berlijn (stad, Duitsland), Kupferstichkabinett der Staatlichen Museen zu Berlin
c
Herman Saftleven
Boten aan de waterkant van het Mariabolwerk te Utrecht, tussen 1660 en 1665
Whereabouts unknown
d
Herman Saftleven
Boten aan de waterkant van het Mariabolwerk te Utrecht, tussen 1660 en 1665
Whereabouts unknown
I
Andries Schoemaker naar Herman Saftleven
Twee Utrechtse gezichten op één blad: 'Agter St. Marriije' en 'Op d Wal Agter St. Marrije'
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. PK: LXXXVI A 6
e
Herman Saftleven
Man verzamelt hout in een kruiwagen op het Mariabolwerk te Utrecht, tussen 1660 en 1665
Haarlem, Teylers Museum, inv./cat.nr. P 37