3.8 Utrechtse stadswaltekeningen
Reeks 8
datering: circa 1655
formaat: liggend, circa 150 x 190 mm
aantal: 5
a
Herman Saftleven
Gezicht vanaf de Utrechtse stadswal over de Stadsbuitengracht; met rechts de Servaastoren en in het verschiet de brug over de Kromme Rijn en bastion Manenburg, ca. 1655
Sint-Petersburg, Hermitage, inv./cat.nr. OR-5558
b
Herman Saftleven
Gezicht vanaf de Utrechtse stadswal op de Servaastoren met in het verschiet bastion Manenburg, ca. 1655
Sint-Petersburg, Hermitage, inv./cat.nr. OR-5560
c
Herman Saftleven
Gezicht achter de Utrechtse stadswal met de Weerdpoort, ca. 1655
Sint-Petersburg, Hermitage, inv./cat.nr. OR-5561
d
Herman Saftleven
Gezicht vanaf de Utrechtse stadswal naar de Mariakerk, ca. 1655
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. 36324
e
Herman Saftleven
De Minstroom vanaf de Utrechtse stadswal gezien, ca. 1655
Haarlem, Teylers Museum, inv./cat.nr. P 045
Drie van de vijf tekeningen uit deze reeks bevinden zich in de Hermitage in Sint-Petersburg (a, b en c). De overige twee behoren tot de collecties van Het Utrechts Archief (d) en Teylers Museum. De Amsterdamse verzamelaar Dionys Muilman (1702-1772) bezat vier tekeningen uit deze reeks. Op de veiling van zijn collectie in 1773 werden zij verworven door de Amsterdamse kunsthandelaar Pieter Fouquet (1729-1800).1 Drie tekeningen (b, c en d) kunnen worden gekoppeld aan bekende bladen uit reeks 7.2 Het zijn kleinere, wat grover uitgevoerde, varianten hiervan.
Een gezicht vanaf de stadswal bij de Servaastoren over de Stadsbuitengracht in de Hermitage (a) zal gebaseerd zijn op een onbekende tekening uit reeks 7, die als voorbeeld heeft gediend voor een tekening van Abraham Rademaker in de collectie van de John and Marine van Vlissingen Foundation.3 Van een gezicht vanaf de stadswal op de Minstroom in Teylers Museum zal eveneens een variant hebben bestaan. Dit kan worden afgeleid uit het feit dat Rademaker ook naar dit onbekende blad een kopie heeft gemaakt.4
Notes
1 Veiling Dionys Muilman, Amsterdam (De Bosch…Yver), 29 maart 1773 en volgende dagen, album K, nrs. 747 t/m 750: ‘herman saftleven. 747. Een Gezigt op de Wal te Utrecht, met zwart Kryt en Oostind. Inkt, gewassen op gekleurd Papier, hoog 6, breed 7½ duim. 748. Een Gezigt by de Weerd Poort, te Utrecht, getekent als de voorgaande, hoog 6, br. 7½ duim. 749. Een dito aan de Wal te Utrecht, getekend als de voorige, hoog 6, br. 7¼ duim. 750. Een dito, en getekend als de vorige, hoog 6, breed 7¼ duim.’
2 RKDimages, nrs. 293622, 259675 en 293810.
4 RKDimages, nr. 293769. Het is niet zeker of deze tekening gebaseerd is op een blad van Saftleven uit reeks 7.