3.14 Gezichten in kleur buiten de Utrechtse stadsmuur
Reeks 14
datering: 1674
formaat: liggend, circa 235 x 315 mm
aantal: 8
a
Herman Saftleven
Utrecht, de Gasthuissteeg bij het Heilige Kruisgasthuis, 1674 gedateerd
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. 30260
b
Herman Saftleven
De Gildbrug over de Biltsche Grift bij Utrecht, 1674 gedateerd
Utrecht, Het Utrechts Archief, inv./cat.nr. 30817
c
Herman Saftleven
Utrecht, ruïne buiten de Wittevrouwenpoort, 1674 gedateerd
Amsterdam, Rijksmuseum, inv./cat.nr. RP-T-1881-A-139
d
Herman Saftleven
Ruïne van het huis Soestbergen bij Utrecht in 1674, 1674 gedateerd
Amsterdam, Rijksprentenkabinet, inv./cat.nr. RP-T-1881-A-140
e
Herman Saftleven
De ruïne van een huis in de Nieuwe Weerd bij Utrecht, 1674 gedateerd
Zeist, John and Marine van Vlissingen Foundation, inv./cat.nr. Atlas Munnicks van Cleeff, no. MCK/515
f
Herman Saftleven
Ruïnes van huizen buiten de Utrechtse Wittevrouwenpoort, 1674 gedateerd
Zeist, John and Marine van Vlissingen Foundation, inv./cat.nr. Atlas Munnicks van Cleeff, no. MCK/516
g
Herman Saftleven
De Gildbrug over de Biltsche Grift bij Utrecht, 167[4] gedateerd
Leiden, Universitaire bibliotheken Leiden - Bijzondere collecties, inv./cat.nr. PK-T-AW-1249
h
Herman Saftleven
Ruïnes bij het Sint-Jobsgasthuis te Utrecht, 1674 gedateerd
Hamburg, Hamburger Kunsthalle, inv./cat.nr. 1914-232
De acht gekleurde ruïnetekeningen uit deze reeks zijn aan de onderzijde gemonogrammeerd en gedateerd 1674.1 Twee bladen bevinden zich in Het Utrechts Archief (a en b), twee in het Rijksmuseum (c en d) en twee in de collectie van de John and Marine van Vlissingen Foundation (e en f). De overige twee behoren tot de collectie van de Universiteitsbibliotheek Leiden (g) en die van de Hamburger Kunsthalle (h).2 Saftleven heeft deze met zorg uitgevoerde werken met voorstellingen van ruïnes buiten de Utrechtse stadsommuring ongetwijfeld ‘voor de markt’ gemaakt.
Bij zes van de acht bladen vinden we delen van de voorstelling terug op tekeningen in reeks 15, die eveneens in 1674 is ontstaan.3 In een bergachtig rivierlandschap van 1676 schilderde Saftleven een ruïne, die hij in 1674 buiten de Wittevrouwenpoort had vastgelegd (f).4 Schulz’ bewering dat alle tekeningen ontstonden ná de zware storm van 1 augustus 1674 is onjuist.5 In de achtergrond van een gezicht op de Gildbrug (g) is de spits van de Jacobikerk te herkennen. Aangezien deze spits tijdens de storm van de toren waaide, zal Saftleven de tekening al daarvoor hebben vervaardigd.
Notes
1 Schulz noemde deze reeks de ‘Gruppe farbiger Ansichten im Querformat von 1674’. Zie hiervoor: Schulz 1982, pp. 64, 92, nrs. 365, 366, 400, 402, 420, 423, 457 en 487.
2 Een qua onderwerp en uitvoering aan deze reeks verwante tekening van een boerderij met stormschade in de Fondation Custodia is een stuk kleiner (RKDimages, nr. 294408).
3 RKDimages, nrs. 294086 (294085), 224151 (224390 en 224396), 294094 (294084), 294376 (294374), 294217 (307732) en 294385 (307734).
4 RKDimages, nrs. 108652. Vergelijk: RKDimages, nrs. 294374 en 294375.
5 Schulz 1982, p. 64.