3.13 Twee reeksen van de twaalf maanden
Reeks 13A
datering: 1670
formaat: liggend, circa 157 x 244 mm
aantal: 12 (niet compleet)
a
Herman Saftleven
Landschap met fruitoogst (de maand september), 1670 gedateerd
Haarlem, Teylers Museum
b
Herman Saftleven
Carnaval bij een brug (de maand februari), 1670 gedateerd
Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, inv./cat.nr. 4060/3179
c
Herman Saftleven
Het bewerken van de wijnstokken op de heuvels (de maand maart), 1670
Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, inv./cat.nr. Collection De Grez, no. 4060/3197
d
Herman Saftleven
Het beplanten van de lusthof van een kasteel (de maand april), 1670
Whereabouts unknown
e
Herman Saftleven
Rivierlandschap met reizigers in een roeiboot (de maand mei), 1670
Whereabouts unknown
f
Herman Saftleven
Bergachtig rivierlandschap met schaapscheerders (de maand juni), 1670 gedateerd
Whereabouts unknown
g
Herman Saftleven
Rivierlandschap met bootjes in een haven bij een stadsmuur (de maand juli), 1670
Whereabouts unknown
h
Herman Saftleven
Bergachtig rivierlandschap met reizigers op een rots en graanoogst (de maand augustus), 1670 gedateerd
Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, inv./cat.nr. 4060/3180
i
Herman Saftleven
Landschap met fruitoogst (de maand september), 1670 gedateerd
Haarlem, Teylers Museum
j
Herman Saftleven
Berglandschap met wijnoogst (de maand oktober), 1670 gedateerd
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5481
k
Herman Saftleven
Storm op zee met zeilboten voor een rotskust (de maand november), 1670 gedateerd
Hamburg, Hamburger Kunsthalle, inv./cat.nr. 1939-17
l
Herman Saftleven
Winterlandschap met houthakkers zich warmend aan een vuur bij een stadspoort (de maand december), 1670 gedateerd
Whereabouts unknown
Deze reeks voorstellingen van de twaalf maanden is verspreid geraakt en niet meer compleet.1 In de collectie van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België bevinden zich drie tekeningen (b, c en h). Teylers Museum heeft één blad (i), evenals de Klassik Stiftung Weimar (j) en de Hamburger Kunsthalle (k).
De tekeningen, waarvan de meeste 1670 zijn gedateerd, zijn uitgevoerd in zwart krijt en penseel in grijs. Een schilderij van een Rijnlandschap van 1670 is een gespiegelde weergave van de maand augustus (h).2 Voor zover bekend toont alleen de voorstelling van de maand december (l) een Utrechts motief: een poortje in de oostelijke stadsmuur van de Bemuurde Weerd.3
Reeks 13B
datering: circa 1670
formaat: liggend, circa 158 x 236 mm
aantal: 12
a
Herman Saftleven
IJsvermaak in een stad (de maand januari), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5385
b
Herman Saftleven
Carnaval bij een brug (de maand februari), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5386
c
Herman Saftleven
Het bewerken van de wijnstokken op de heuvels (de maand maart), c. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5387
d
Herman Saftleven
Het beplanten van de lusthof van een kasteel (de maand april), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5388
e
Herman Saftleven
Rivierlandschap met reizigers in een roeiboot (de maand mei), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5389
f
Herman Saftleven
Bergachtig rivierlandschap met schaapscheerders (de maand juni), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5390
g
Herman Saftleven
Rivierlandschap met bootjes in een haven bij een stadsmuur (de maand juli), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5391
h
Herman Saftleven
Bergachtig rivierlandschap met reizigers op een rots en graanoogst (de maand augustus), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5392
i
Herman Saftleven
Landschap met fruitoogst (de maand september), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5393
j
Herman Saftleven
Berglandschap met wijnoogst (de maand oktober), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5394
k
Herman Saftleven
Storm op zee met zeilboten voor een rotskust (de maand november), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5395
l
Herman Saftleven
Winterlandschap met houthakkers zich warmend aan een vuur bij een stadspoort (de maand december), ca. 1670
Weimar, Stiftung Weimarer Klassik und Kunstsammlungen, inv./cat.nr. KK 5396
Deze complete reeks van twaalf, in zwart krijt en penseel in kleur uitgevoerde, tekeningen behoort tot de collectie van de Klassik Stiftung Weimar.4 Ovale cartouches met sterrenbeelden zijn later toegevoegd. De voorstellingen komen overeen met die van reeks 13A, wat aanleiding is om het ontstaan van de reeks omstreeks 1670 te dateren. Ook ‘kleur’ vormt een aanwijzing voor deze relatief late datering, aangezien Saftleven hiervan pas vanaf 1669 gebruikmaakte in zijn landschappen.5
De vroegst bekende eigenaar van deze reeks is de Nijmeegse kunstverzamelaar Jacob Roelofs (gest. 1823). In zijn veiling, die in maart 1824 plaatsvond in Amsterdam, komen we behalve deze serie ook maandreeksen tegen van Jan van Goyen (1596-1656) en Simon de Vlieger (1600/1601-1653).6 In de tekening die de maand december (l) verbeeldt, herkennen we – net als in reeks 13A – het poortje in de oostelijke stadsmuur van de Bemuurde Weerd.
Notes
1 Voor deze reeks, zie: Schulz 1982 , pp. 347-349, Folge C von 1670, nrs. 849-860.
4 Voor deze reeks, zie: Schulz 1982 , pp. 344-346, Folge A, nrs. 825-836.
5 Vergelijk RKDimages, 305114 en 302650.
6 Veiling Jacob Roelofs, Amsterdam (De Vries…Engelberts), 8 maart 1824, Kunstboek P, nr. 30, als ‘Twaalf stuks, voorstellende de twaalf Maanden van het jaar, als voren [met sapverwen], door H. Saftleven.’; Kunstboek I, nr. 25, als ‘Twaalf stuks, bevallige Voorstellingen van de twaalf Maanden, benevens een fraai geteekende Tijtel; als voren, door J. van Gooijen.’; Kunstboek I, nr. 30, als ‘De twaalf Maanden des Jaars, bevallig voorgesteld door onderscheidene groepen van beeldjes; in den besten trand behandeld, als voren, door S. de Vlieger.’