RKD STUDIES

Dit zijn gezichten van de Stenenbrug over de Vecht, oorspronkelijk een dubbele stenen boogbrug. Saftleven tekende de brug vanaf de (huidige) Bemuurde Weerd Westzijde. Hij stond direct stroomafwaarts van de Weerdsluis, die rechts buiten beeld valt. De bescheiden bebouwing aan de overzijde is kenmerkend voor de Bemuurde Weerd. Vanaf een getrapte laad- en losplaats ten zuidoosten van de Stenenbrug vertrokken trekschuiten naar Oud Zuylen, Maarssen, Breukelen, Amsterdam, Weesp en Muiden.¹ Op de tekening (a) in de voormalige collectie van de belangrijke Twentse verzamelaar Hendrikus Egbertus ten Cate (1868-1955) zijn twee trekschuiten voor deze kade zichtbaar. Een deelkopie behoort tot de collectie van het Pushkin Museum (b). Het linkerdeel van de voorstelling herkennen we bovendien op een 1664 gedateerd schilderijtje van een stadspoort (I), die met behulp van een andere tekening in reeks 10 (II) kan worden geïdentificeerd als de Gevangenpoort te Vlissingen.

Om voor zeilschepen een gemakkelijke doorvaart te realiseren werden in het midden van de zeventiende eeuw verschillende vaste bruggen vervangen door ophaalbruggen. De zogenoemde staande mast route, die in 1654 tot stand kwam, liep vanaf de Vecht, langs het westelijke deel van de Stadsbuitengracht, over in de Vaartsche Rijn tot voorbij Tolsteeg.² Een van beide bruggewelven van de Stenenbrug zal toen zijn vervangen door een ophaalbrug, zoals op een kleine tekening in Teylers Museum (c) is te zien. Een iets groter blad in hetzelfde museum (d) toont de Stenenbrug nog in haar oude gedaante.³ Tussen de twee bogen herkennen we het Utrechtse stadswapen. Vermoedelijk is deze tekening, die uit de eerste helft van de jaren 1660 stamt, gebaseerd op een oudere schets. Ten slotte is dezelfde dubbele boogbrug te zien op een tekening van Jacob de Vos (III) naar een onbekend voorbeeld van Saftleven. Het hoekhuis links staat aan de Weerdsingel Westzijde.